སྐད་ཡིག་ཤེས་བྱའི་དགའ་ཚལ།
ཡོངས་ཁུངས། ཡོངས་འཛི་ན་དྲྭ྄་བ།
མཉམ་སྤྱོད།
སྐད་ཡིག་ཤེས་བྱའི་དགའ་ཚལ།
རྩོམ་པའི་རྣམ་གཞག་བཤད་པ།
རྩོམ་པ་རྣམ་གཞག་ལ་གསུམ་སྟེ། རྩོམ་པ་པོའི་ཡོན་ཏན་དང་། བརྩམ་བྱ་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དབྱེ་བ་དང་། བསྟན་བཅོས་ཇི་ལྟར་རྩོམ་པའི་ཚུལ་ལོ། །
དང་པོ་ལ། བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་པོར་ཡོན་ཏན་གང་དང་ལྡན་དགོས་ཤེ་ན། དེ་ཡང་སྒྲ་ཤེས་ན་དོན་ལ་མི་རྨོངས། མངོན་བརྗོད་ཤེས་ན་མིང་ལ་མི་རྨོངས། སྙན་ངག་ཤེས་ན་ཚིག་གི་རྒྱན་ལ་མི་རྨོངས། སྡེབ་སྦྱོར་ཤེས་ན་ཚིགས་བཅད་ལ་མི་རྨོངས། ཟློས་གར་ཤེས་ན་སྐད་རིགས་ལ་མི་རྨོངས་ཞེས་གྲགས་པ་ལྟར། སྒྲ་དང་སྡེབ་སྦྱོར་གཉིས་རྒྱ་སྐད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་ཞིང་། སྙན་ངག་དང་མངོན་བརྗོད་གཉིས་བོད་སྐད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་ལ་མེད་མི་རུང་བ་མིན་ཡང་བྱུང་ན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཡན་ལག་ཅིག་ཡིན་ལ། རྒྱ་བོད་ཧོར་སོགས་གང་དུ་གང་གི་སྐད་དུ་བསྟན་བཅོས་གང་རྩོམ་པ་ལ་དེ་དང་དེའི་སྐད་རིགས་དང་ཡིག་རིགས་མཐར་ཕྱིན་པར་ཤེས་པ་མེད་དུ་མི་རུང་བ་དང་། ཁྱད་པར་བོད་སྐད་ལ་བརྡ་གསར་རྙིང་དང་རྟགས་ཀྱི་འཇུག་པའི་རྣམ་གཞག་དང་སྨྱུག་ཐོགས་པའི་ལས་ལའང་ཅུང་ཟད་བློ་ཁ་ཕྱོགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པ་གཞིར་བཅས་ཀྱི་སྟེང་དུ་གང་བརྩམ་རྒྱུའི་ཆོས་ཀྱི་ཚིག་དོན་ལ་མཁས་པ་དང་། ལྷའི་གནང་བ་ཐོབ་པ་དང་། བླ་མ་བརྒྱུད་པའི་མན་ངག་དང་ལྡན་པ་གང་རུང་ངམ། ཡང་ན། རིན་ཆེན་གསུམ་གྱི་གཏམ་གྱི་སྦྱོར་བ་ལས། རིགས་ལམ་ཕྲ་མོ་འབྱེད་པའི་རྣམ་དཔྱོད་དང་། ། གཞུང་ལུགས་གདམས་པར་ཤར་བའི་ཉམས་ལེན་དང་། ། ཚིག་སྦྱོར་ཚུལ་ལ་མཁས་པའི་ངག་གི་དཔལ། ། ས་སྟེང་འདི་ན་རིན་ཆེན་རྣམ་གསུམ་སྣང་། ། ཞེས་པ་ལྟར་གྱི་ཡོན་ཏན་གསུམ་པོ་གང་རུང་གིས་རུང་ཙམ་ཡིན་ཡང་ཀུན་སློང་མ་དག་ན་གཞན་ཕན་ཆུང་བས་བསམ་པ་བཟང་བ་གལ་ཆེ་སྟེ། རྣམ་པར་གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུ་བ་ལས། བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པའི་རྒྱུའི་ཀུན་སློང་དྲུག་དང་། རྩོམ་པ་པོར་ཡོན་ཏན་བཞི་ལྡན་དགོས་པར་བཤད་པ་བཞིན་དུ། ཆོས་ཀྱི་དོན་ཀུན་ཏུ་རྒྱས་པར་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ཁམས་དང་མོས་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་ཕྱིར་ཁ་ཅིག་གི་དོན་དུ་འགྱུར་རོ་སྙམ་པ་དང་། དོན་རྣམ་པར་དབྱེ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་དང་། དོན་འཐོར་བ་རྣམས་བསྡུ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་དང་། དོན་ཟབ་མོ་རྣམས་གསལ་བར་བྱ་བའི་ཕྱིར་རོ་སྙམ་པ་དང་། ཚིག་འབྲུ་མཛེས་པས་མཛེས་པ་བསྐྱེད་པར་བྱའོ་སྙམ་པའམ། བདག་དང་འདྲ་བའམ་བདག་པས་ཡོན་ཏན་ཆུང་བ་དག་གིས་ཀྱང་བསྟན་བཅོས་བརྩམ་རུང་ན་བདག་གིས་ཅིའི་ཕྱིར་རྩོམ་མི་ནུས་སྙམ་པ་ལྟ་བུ་ང་རྒྱལ་མེད་པ་དང་། སེམས་ཅན་རྣམས་ཀྱིས་དོན་བདེ་བླག་ཏུ་ཤེས་པར་འདོད་པའི་བྱམས་པ་དང་། བདག་ལ་གཞན་དག་གིས་མཁས་པ་ཡིན་པར་ཡིད་ཆེས་ན་ཅི་མ་རུང་སྙམ་དུ་བདག་ཉིད་མི་སྒྲོག་པ་སྟེ་བཞི་བོ་དེ་དག་གལ་ཆེ་བའི་ཕྱིར། མདོར་ན་ང་རྒྱལ་མེད་པ་དང་། གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་བར་འདོད་པའི་སྙིང་རྗེ་དང་། གཞན་ལ་ཕན་འདོད་ཀྱི་བྱམས་པ་དང་། རང་གཞན་གྱི་དགེ་རྩ་བསྐྱེད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར་དུ་བསྟན་བཅོས་བརྩམ་མོ། །
གཉིས་པ་བརྩམ་བྱའི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དབྱེ་བ་ལ། བྱེད་ལས་ཀྱི་སྒོ་ནས། རྒྱ་ཆེན་སྡུད་པ་མདོ་སྡེ་རྒྱན1དང་། ཟབ་མོ་འབྱེད་པ་མངོན་རྟོགས་རྒྱན2དང་། འཁྲུགས་པ་བསྡེབས་པ་བསླབ་བཏུས3ལྟ་བུ་གསུམ་པ་དང་། བརྗོད་བྱའི་སྒོ་ནས་བདེན་པ་གཉིས་སྟོན་པ་གཉིས་དང་། བཤད་བྱའི་སྒོ་ནས་བཀའ་སྤྱིའི་དགོངས་འགྲེལ་དང་། སོ་སོའི་དགོངས་འགྲེལ་གཉིས། དང་པོ་ལ་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་དང་། ཐུན་མོང་བ་གཉིས། འདི་ལ་ཡང་ལོག་རྟོག་ཚར་གཅོད་པ་དང་། གཞན་རྗེས་སུ་འཛིན་པ་གཉིས། དང་པོ་ལ། རྗོད་བྱེད་གཏན་ལ་དབབ་པ་དང་། བརྗོད་བྱ་གཏན་ལ་དབབ་པ་གཉིས། དང་པོ་ནི། གཙོ་བོ་སྒྲའི་བསྟན་བཅོས་ཏེ། རང་བཞིན་རྐྱེན་རྣམ་འགྱུར་གསུམ4བརྗོད་བྱར་བྱས་ནས་སྟོན་པའི་གཞུང་ཀ་ལཱ་བ་དང་ཙནྡྲ་པ་སོགས་དང་། དེའི་ཡན་ལག་ལྕི་ཡང་དང་པྲསྟྲཱ་འགོད་ཚུལ་སྟོན་པ་སྡེབ་སྦྱོར་གྱི་བསྟན་བཅོས་རིན་ཆེན་འབྱུང་གནས5དང་། མིང་གི་རྣམ་གྲངས་དང་རྟགས་གསུམ་གྱི་དབྱེ་བ་དང་སྒྲ་གཅིག་དོན་མང་པོ་ལ་འཇུག་ཚུལ་སྟོན་པ་མངོན་བརྗོད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་འཆི་མེད་མཛོད6དང་། སློབ་དཔོན་ཤར་པ་དང་ལྷོ་པའི་ལམ་གྱི་འདོད་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་ཚིག་དོན་གཉིས་ཀའི་རྒྱན་དང་དོན་གྱི་རྒྱན་སོ་ལྔ་དང་བྱ་དཀའ་བ་དང་གབ་ཚིག་སོགས་ཚིག་གི་རྒྱན་ཏེ་རྒྱན་གསུམ་གཏན་ལ་ཕབ་ནས་སྟོན་པ་སྙན་ངག་གི་བསྟན་བཅོས་མེ་ལོང་དང་། དེ་དག་སྐད་རིགས་དང་སྦྱར་ནས་སྟོན་པ་ཟློས་གར་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཀླུ་ཀུན་ཏུ་དགའ་བ་དང་འཇིག་རྟེན་ཀུན་ཏུ་དགའ་བ7སོགས་སོ། ། བརྗོད་བྱ་གཏན་ལ་དབབ་པ་ལ་ནི་གཏན་ཚིགས་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་ཚད་མ་མདོ8སོགས་སོ། ། གཞན་རྗེས་སུ་འཛིན་པའི་བསྟན་བཅོས་ལ་བཟོ་དང་གསོ་བ་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་གཉིས། དང་པོ་ལ། གསེར་འགྱུར་དང་སྤོས་སྦྱོར་སོགས་སྟོན་པ་ལྟ་བུ་ཕལ་བ་དང་། སྐུ་གསུང་ཐུགས་རྟེན་གྱི་ཆ་ཚད་སྟོན་པ་ལྟ་བུ་ཁྱད་པར་ཅན་གཉིས་སོ། ། གསོ་བ་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་ནི། ནད་ཀྱི་ངོ་བོ་དང་ནད་གཞི་ནད་ཀྱི་གཉེན་པོ་སྨན་དང་དེས་གསོ་བའི་སྤྱོད་ལམ་གཞིའམ། ལུས་དང་བྱིས་པ་གདོན་ལུས་སྟོད། ། མཚོན་དང་མཆེ་བ་རྒས་རོ་ཙ། ། ཞེས་པ་ལྟར་གྱི་སྨན་གཞུང་ཡན་ལག་བརྒྱད་པ་ལྟ་བུའོ། ། འཇིག་རྟེན་ལུགས་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་དག་ཀྱང་འདོར་བར་བྱ་བ་མ་ཡིན་ཏེ། ཤེས་རབ་བརྒྱ་བ9ལས། མི་ཡི་ཆོས་ལུགས་ལེགས་སྤྱད་ན། ། ལྷ་ཡུལ་བགྲོད་པ་ཐག་མི་རིང་། ། ལྷ་དང་མི་ཡི་ཐེམ་སྐས་ལ། ། འཛེགས་ན་ཐར་བ་གམ་ན་འདུག ། ཅེས་པ་ལྟར་ཉམས་སུ་ལེན་ཤེས་ན་ཐར་པ་འཐོབ་པའི་ཐབས་སུ་འགྲོ་བའི་ཕྱིར། རྒྱལ་བའི་བཀའ་ཚད་མར་གྱུར་པ་ལ་རང་གི་དགོངས་འགྲེལ་བསྟན་བཅོས་ཚད་མ་ལ་རག་ལས་པའི་ཕྱིར་རྩ་བ་སྔ་མ་སྔ་མའི་ཚིག་དོན་བརླིང་ཞིང་རྟོགས་དཀའ་བ་རྣམས་ལ་འགྲེལ་བ་མཛད་པ་པོ་ཕྱི་མ་ཕྱི་མའི་ཚིག་དོན་བརླིང་ཞིང་རྟོགས་དཀའ་བ་རྣམས་ལ་འགྲེལ་བ་མཛད་པ་པོ་ཕྱི་མ་ཕྱི་མས་ཚིག་འགྲེལ་སྤྱི་དོན་མཐའ་དཔྱོད་རེག་ཟིག10སོགས་རང་བཟོའི་བསླད་མ་ཞུགས་པར་རང་རང་གི་བློ་ངོར་ཁུངས་དང་འབྲེལ་བའི་དཔང་པོ་དང་གཏུགས་ནས་མཛད་པ་ཤ་སྟག་ཡིན་ནོ། །
གསུམ་པ་བསྟན་བཅོས་ཇི་ལྟར་རྩོམ་པའི་ཚུལ་ལ་གསུམ། བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པའི་སྔོན་འགྲོ་དང་། རྩོམ་ཚུལ་དངོས་དང་། བརྩམས་པའི་ཕན་ཡོན་ནོ། ། དང་པོ་ནི། སྙན་ངག་མེ་ལོང་ལས། ཤིས་བརྗོད་ཕྱག་བྱ་ངོ་བོ་ནི། ། ངེས་པར་བསྟན་པའང་དེ་ཡི་སྒོ། ། ཞེས་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པའི་ཐོག་མར་ཤིས་བརྗོད་ཀྱི་ཚིག་གིས་སྔུན་བསུས་ཏེ་ཕྱག་བྱ་བ་དང་ངོ་བོ་ངེས་པར་བསྟན་པ་སྟེ་ལུས་མདོར་བསྟན་སོགས་ཀྱིས་གཞུང་རྩོམ་པར་བཤད་ལ། ཚུལ་འདི་ནི་ཕྱི་ནང་གཉིས་ཀས་ཐུན་མོང་དུ་འདོད་དོ། ། དེའི་སྟེང་དུ་ཐ་མར་དགེ་བ་བསྔོ་བ་ནི། ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཡིན་ཏེ། ཁྱད་པར་འཕགས་བསྟོད11ལས། བསོད་ནམས་བྱས་པའི་ཚོགས་དག་ནི། སེམས་ཅན་རྣམས་ལ་ཡོངས་བསྔོ་བ། ། བཅོམ་ལྡན་ཁྱོད་ཀྱི་གང་གསུངས་པ། ། དེ་གཞན་བསྟན་བཅོས་ལས་མ་བཤད། ། ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། ། དེ་ལ་ཤིས་བརྗོད་ཀྱི་དགོས་པ་ནི་རང་ལ་དངོས་གྲུབ་འབྱུང་བའི་ཆེད་དང་། ཕྱག་བྱ་བའི་དགོས་པ་ནི་བར་ཆད་མི་འབྱུང་བའི་ཆེད་དུའོ། ། ཕྱག་བྱ་བའི་ཡུལ་ནི་གཉིས་ཏེ། ཆོས་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་རྩ་བ་ཆོས་གསུང་བ་བོ་སྟོན་པ་དང་། དོན་ལ་ཡིད་ཆེས་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཆོས་ཀྱི་དོན་སྟོན་པའི་སློབ་དཔོན་དག་ལ་ཕྱག་བྱ་བར་གཏན་ལ་དབབ་པ་བསྡུས་པ་ལས་བཤད་པ་ལྟར་དང་པོར་ཐུབ་པ་སངས་རྒྱས་དང་དེའི་འོག་ཏུ་དངོས་བརྒྱུད་ཀྱི་བླ་མ་རྣམས་ལ་ཕྱག་འབུལ་དགོས་སོ། ། མཆོད་བརྗོད་མ་བྱས་པ་ཡང་ཡོད་དེ། དབུ་མའི་རྣམ་བཤད་དགོངས་པ་རབ་གསལ12དུ། བཤེས་སྤྲིངས13ལ་མཆོད་བརྗོད་མེད་ཅིང་བཤད་པར་དམ་བཅའ་བ་ཡོད་པར་གསུངས་པ་ལྟ་བུ་དང་། གཞན་དེ་འདྲ་ཡང་མང་ངོ་། ། དེ་བཞིན་དུ་ཕྱག་བྱ་བའི་གོ་རིམ་བཤད་མ་ཐག་པ་ཡང་ངེས་ཅན་མ་ཡིན་ཏེ། ཐོག་མར་རང་གི་ལྷག་པའི་ལྷ་ལ་ཕྱག་མཛད་པ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་གསུང་ལས་མང་དུ་བྱུང་བ་བཞིན་དང་། དེར་མ་ཟད་ཐམས་ཅད་ཀྱི་དང་པོར་གང་ལས་ཆོས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་ནོད་པའི་བླ་མ་ལ་ཕྱག་བྱེད་པར་ཡང་རིགས་ཏེ། ལུང་གཞི14ལས། རྒན་པ་དང་ནི་གཞོན་ཡང་རུང་། ། གང་ལས་ཆོས་ནི་རྣམ་ཤེས་པ། ། དེ་ལ་ཐོག་མར་ཕྱག་བྱ་སྟེ། ། ཟླ་བ་ཚེས་ལ་བྲམ་ཟེ་བཞིན། ། ཞེས་བྱུང་བ་ལྟར་འཐད་པའི་ཕྱིར། འོ་ན་རབ་བྱུང་གི་སྐབས་ཀྱི་ལུང་གཞི་དང་ཀརྨ་ཤ་ཏམ་ལས། དང་པོར་སྟོན་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་དུ་གཞུག དེའི་འོག་ཏུ་མཁན་པོ་ལ་ཕྱག་འཚལ་དུ་བཅུག་ཅེས་གསུངས་པ་དང་འགལ་ལོ་ཞེ་ན། མི་འགལ་ཏེ། འདི་ནི་དམིགས་བསལ་ཡིན་པར་མཚོ་སྣ་བ་ཆེན་པོས15གསུངས་པའི་ཕྱིར། གཞན་ཡང་ཤེས་རབ་སྡོང་བུ16ལས། དམ་པ་མང་པོ་ཁས་འཆེ་མི་བྱེད་ལ། ། གལ་ཏེ་དཀའ་བས་ཁས་ནི་བླངས་གྱུར་ན། ། རྡོ་ལ་རི་མོ་བྲིས་པ་ལྟ་བུར་ནི། ། ཤི་ཡང་གཞན་དུ་བྱེད་པར་མི་འགྱུར་རོ། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། རྩོམ་པར་དམ་བཅའ་བའི་དགོས་པ་ཡོད་དེ། རྩོམ་པ་མཐར་ཕྱིན་པར་བྱ་བའི་ཆེད་ཡིན་པའི་ཕྱིར། ཁེངས་བསྐྱུང་སྒོ་ནས་རྩོམ་པར་དམ་བཅའ་བ་ལ་ཡང་དགོས་པ་ཡོད་དེ། རྩོམ་པ་པོ་རྨད་དུ་བྱུང་བར་གོ་བའི་ཆེད་དུའོ། ། སྣོད་རུང་མཉམ་པར་བསྐུལ་པའི་སྲོལ་ཀྱང་ཡོད་ལ་དེའི་དགོངས་པ་ནི་རྩོམ་པ་པོ་བརྩེ་བས་འདོམས་པ་དང་། བསྟན་བཅོས་ཀྱི་དགོས་དོན་མཐོང་བའི་ཆེད་དུའོ། །
གཉིས་པ་བརྩམ་ཚུལ་དངོས་ལ་གཉིས། རྩོམ་པ་ལེགས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་། རྩོམ་པ་ཉེས་པའི་སྐྱོན་ནོ། ། དང་པོ་ནི། རྩོམ་པ་པོ་གང་གིས་གང་བརྩམ་རྒྱུའི་གཞུང་གི་སྤྱི་ཁོག་ཏུ་བཟུང་སྟེ། གཞུང་གཞན་གྱི་ལུང་གིས་ཟུར་ནས་བརྒྱན་ཅིང་། དེ་དག་ཕན་ཚུན་གུང་བསྒྲིགས་ནས་ལུང་རིགས་ཀྱིས་བརྡར་ཤ་ལེགས་པར་བཤད་དེ་འགལ་འདུ་ནོར་འཁྲུགས་ཀྱི་དྲི་མས་མ་གོས་པར་བྱ་བ་གལ་ཆེ་ཞིང་། དེ་ཡང་བརྗོད་བྱའི་དོན་བརླིང་ཡང་རྟོགས་སླ་བ། རྗོད་བྱེད་ཚིག་སྙན་ངག་གིས་བརྒྱན་པ། ཚིག་གི་སྦྱོར་བ་འབྲེལ་ཆགས་ཤིང་ཉན་ན་སྙན་པ། ཚིགས་བཅད་རྣམས་ནི་སྡེབ་སྦྱོར་ལེགས་ཤིང་སྙན་ངག་གིས་བཅིངས་པའམ་འབོལ་རྩོམ་གྱིས་གོ་བདེ་བ། མིང་རྣམས་ནི་མངོན་བརྗོད་ཀྱིས་བརྒྱན་པས་ངོ་མཚར་བ། ཚིག་གོང་འོག་མི་ཟློས་ཤིང་ཕྱི་མ་སྔ་མའི་སྒྲུབ་བྱེད་དུ་འགྲོ་བ། སྡུད་རྒྱུ་མེད་པའི་སོགས་སྒྲས་དབེན་ཞིང་བརྗོད་བྱ་ཟབ་པར་རྩོམ་ན་ཆེས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་གྱུར་ཅིང་མཁས་པ་མགུ་བའི་སྐྱེས་སུ་འགྱུར་རོ། ། གཉིས་པ་ནི། རང་ལུགས་དང་གཞན་ལུགས་འབྱེད་དཀའ་བ། འདུལ་བའི་ལས་ཆོག་ཆེན་མོ་གསེར་མདོག་རྣམ་རྒྱལ་ལྟ་བུ་དང་། ས་བཅད་ཧ་ཅང་མང་དྲགས་པ། ཚད་མ་རིགས་ཐིགས17དང་རྣམ་ངེས་དར་ཊཱིཀ18ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པ་དང་། སྤྱིར་བོད་ཀྱི་ས་བཅད་ལུགས་དང་པོ་ལ་གཉིས། གཉིས་པ་ལ་གསུམ། གསུམ་པ་ལ་བཞི་ཟེར་བ་ལྟ་བུ་སོགས། ལས་དང་པོ་བ་ལ་ཕན་པའི་རྐྱེན་དུ་མི་འགྱུར་བར་མགོ་རྨོངས་པར་འགྱུར་བའང་སྲིད་པས། དེ་བས་རྒྱ་ནག་གི་ཡི་གེ་རྣམས་སུ་ས་བཅད་ཅི་ཙམ་དགོས་པ་དེ་དག་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་མགོར་སྡེབ་གཅིག་ཏུ་བཀྲམ་ནས། བཤད་པ་དངོས་གཞིའི་སྐབས་སུ་དེ་དག་གོ་རིམ་མ་འཁྲུགས་པར་བཤད་པ་ལྟ་བུར་བྱས་ན་ཡང་མི་རུང་བ་མེད་ཅིང་། གཞན་ཡང་ཚིག་གི་གཅོད་མཚམས་ཤད་ཀྱིས་མ་བཅད་པ་དང་། ཀུན་ལ་མ་གྲགས་པའི་མངོན་བརྗོད་དང་གབ་ཚིག་གི་རྒྱན་འབའ་ཞིག་གིས་བཅིངས་པ་དང་། ཡུལ་དུས་དེ་དང་དེར་གྲགས་པའི་ཡུལ་ཕྱོགས་དང་མི་རྣམས་ཀྱི་མིང་བོད་སྐད་དུ་བསྒྱུར་ནས་བྲིས་པ་དང་། རྒྱ་ནག་གི་མིང་བོད་སྐད་དུ་བྲིས་པ་སོགས་སྐྱོན་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན་སྡེ་དགེ་སི་ཏུ་པཎ་ཆེན་གྱི་གསུང་འབུམ་དུ་རྒྱ་ནག་གི་སྨན་འགའ་ཞིག་གི་མིང་བོད་སྐད་རང་དུ་བྲིས་པ། དེང་སང་རྒྱ་བོད་སུ་ལ་བསྟན་ཀྱང་མི་གོ་བས་སྨན་བཟང་ཡང་གསོས་སུ་མི་འགྱུར་བ་ལྟ་བུ་དང་། ཡང་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་པོས་མཛད་བྱང་དུ་རང་མིང་གསལ་བར་མི་སྨྲོས་པའམ། རང་མིང་དངོས་སྦས་ནས་གཞན་ལ་མ་གྲགས་པའི་མིང་གཞན་བཅུག་པ་སོགས་སྐྱོན་ཆེ་ཤོས་ཡིན་ཏེ། བྱེད་པ་པོའི་མིང་མི་གསལ་བའི་དབང་གིས་བསྟན་བཅོས་འགའ་ཞིག་ལེགས་བཤད་དུ་སྣང་ཡང་ཐེ་ཚོམ་ཅན་དུ་གྱུར་ནས་མཁས་པ་དག་གིས་ཤེས་བྱེད་དུ་དྲངས་མ་ནུས་པ་ཡང་དེས་ལན་འདུག་པས་སྐྱོན་དེ་དག་དོར་ཏེ་མིང་རུས་ཡུལ་སོགས་གསལ་བོར་སྨོས་པའི་སྒོ་ནས་བོད་སྤྱི་ཡོངས་ལ་གྲགས་པའི་བརྡ་གསར་རྙིང་གིས་གཞི་བཟུང་ནས་ཡིག་འབྲུ་རྣམས་ནི་སུམ་ཅུ་བ་དང་རྟགས་ཀྱི་འཇུག་པ་མ་ནོར་བར་ཐོབ་པའི་ཚུལ་གྱིས་བརྩམ་པར་བྱའོ། །
གསུམ་པ་བསྟན་བཅོས་བརྩམས་པའི་ཕན་ཡོན་ནི། ཚེ་འདིར་བསྟན་པ་ལ་བྱ་བ་བྱས་པའི་སྒོ་ནས་མཁས་པ་རྣམས་མགུ་ཞིང་རྗེས་སུ་བཟུང་བ་དང་། ཡ་རབས་རྣམས་དང་ཕྲད་ན་སྐྱེས་ཀྱི་མཆོག་མཉེས་པའི་མཆོད་པར་འགྱུར་བ་དང་། གཞན་ཡང་། སློབ་དཔོན་དནྜིའི་གཞུང་ལས། སྔོན་གྱི་རྒྱལ་པོ་གྲགས་པའི་གཟུགས། ། ངག་གི་རང་བཞིན་མེ་ལོང་ཐོབ། ། དེ་དག་ཉེ་བར་མི་གནས་ཀྱང་། ། རང་ཉིད་ཉམས་པ་མེད་ལ་ལྟོས། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཚེ་འདིའི་འདུ་བྱེད་བཏང་བའི་འོག་ཏུའང་བསྔགས་པར་འོས་པའི་ཡོན་ཏན་དང་བཀའ་དྲིན་གྱི་མིང་ཙམ་ལྷག་མར་ལུས་པའི་ཕྱིར་ཀུན་གྱིས་ཐོས་སྒྲོགས་སུ་གླེང་བའི་མཐའ་མི་མངོན་པའི་ངོས་ནས་མཁས་མིང་གི་གྲགས་པ་མི་ནུབ་པར་འགྱུར་བ་དང་། ཁྱད་པར་དུ་མདོ་ལས། དམ་ཆོས་འཛིན་པའི་བསོད་ནམས་ནི། ། སངས་རྒྱས་ཀུན་གྱིས་ནན་ཏན་དུ། ། བསྐལ་པ་བྱེ་བར་རྗོད་མཛད་ཀྱང་། ། ཐ་མར་ཕྱིར་པར་གྱུར་མ་ལགས། ། ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་དམ་ཆོས་འཛིན་པའི་བསོད་ནམས་ཚད་མེད་པ་ཐོབ་པའི་སྟོབས་ཀྱིས་མ་འོངས་པ་ནའང་བཅུ་ཕྲག་དྲུག་གི་རི་མོས་མཚན་པའི་ཕྱག་རྒྱས་མངོན་པར་བཀྲ་བའི་བཀའ་ཁྲིམས་དྲི་མ་མེད་པས་སྐལ་ལྡན་ཡོངས་ཀྱི་སྲིད་ལ་དབང་བསྒྱུར་ཞིང་མི་འཇིགས་སེང་གེ་བཞིས་བཏེག་པའི་ཁྲི་འཕང་མཐོན་པོར་སྟོབས་བཅུའི་རྩལ་ཡོངས་རྫོགས་པའི་ཆོས་ཀྱི་རྒྱལ་པོར་འགྱུར་བ་ཡིན་ནོ། །
1
དེ་ནི་བོད་དུ་དུས་ནམ་ཞིག་ནས་བརྩི་མགོ་བརྩམས་པ་རེད་ཟེར་ན། དེ་ནི་ཕྱི་ལོ1027ལོ་སྟེ། དུས་འཁོར་རྒྱུད་འགྲེལ་རྒྱ་གར་སྐད་ནས་བོད་སྐད་དུ་ཐོག་མར་བསྒྱུར་བའི་ལོ་དེ་ནས་བཟུང༌། ལོ་ཙཱ་བ་ཟླ་བའི་འོད་ཟེར་གྱིས་རབ་བྱུང་བརྩི་བའི་སྲོལ་བཏོད་པ་ཡིན། རབ་བྱུང་གཅིག་ལ་ལོ60ཡོད་ཅིང༌། དེའི་ལོ་དང་བོ་ནས་བགྲང་བྱ་གཅིག་རེ་བྱས་ནས་རྩི་བཞིན་ཡོད། ད་སྐབས་གཙོ་བོ་བོད་ཕྱི་ནང་གི་ས་ཁུལ་ཀུན་དུ་རྩི་སྲོལ་རྒྱུགས་ཆེ་བ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།
2
“མེ་མཁའ་རྒྱ་མཚོ”ཞེས་པ་ནི་གྲངས་ཀ་ཞིག་གི་མཚོན་བྱེད་ཡིན་ལ། གྲངས་ཀྱི་མངོན་བརྗོད་ལྟར་ན་མེ་ནི་གསུམ་དང་མཁའ་ནི་སྟོང་བ་སྟེ་ཐིག་དང་རྒྱ་མཚོ་ནི་བཞི་ཡི་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་སུ་བཤད་པས་མེ་མཁའ་བསྡོམས་པས་གྲངས403འཐོབ་པ་ཡིན། འོ་ན་རིམ་པ་ལྟར་བཀླགས་ན304མ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། གྲངས་ཀྱི་མངོན་བརྗོད་ནི་བཟློག་སྟེ་བཀླག་དགོས་པས304ལ་ངོས་འཛིན་མི་རུང་ངོ།། “འབྲི་བགྲང་སྣོན་པ་རང་གི་གཡས། སྒྱུར་བགོད་འཕྲི་བ་གཡོན་ལ་རྩོམ”ཞེས་རྩིས་ཀྱི་སྔོན་འགྲོ་རུ་གསུངས་པ་ལྟར་རོ།། ཤམྦྷ་ལའི་རིགས་ལྡན་རྒྱལ་བོ་བཅུ་བ་རྒྱ་མཚོ་རྣམ་རྒྱལ་དང་བཅུ་གཅིག་པ་རྒྱལ་དཀས་སྲིད་བསྐྱངས་པའི་ཡུན་ནི་བསྡོམས་ན་བཞི་བརྒྱ་དང་བཅུ་མེད་གསུམ་ཟིན་པས་ཕྱིས་སུ་རིགས་ལྡན་རྒྱལ་བོ་དེ་གཉིས་ཀྱི་ཁྲི་ལོའི་བསྡོམས་གྲངས་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་ཐ་སྙད་དུ་གྱུར་ཏོ།། དེ་ནི་དཔལ་དུས་ཀྱི་འཁོར་ལོའི་ལུགས་ལྟར་བརྩིས་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། མགོ་ཚུགས་དུས་སྤྱི་ལོའི་དབང་དུ་བྱས་ན་སྤྱི་ལོ623ལོ་འགོ་ཚུགས་ཏེ1026ལོ་མཇུག་རྫོགས་པའོ།།
3
འདས་ལོ་ཞེས་པ་སྐབས་འདིར་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འདས་ལོ་ལ་གོ་ཞིང་དེར་ལུགས་མི་མཐུན་པ་ཧ་ཅང་མང་བོ་ཞིག་ཡོད།གཞན་པའི་འདས་ལོ་དག་ཡིག་ཚོགས་ལ་འཇིགས་ནས་ངོ་སྤྲོད་བྱ་རྒྱུ་མིན་པས་གཞན་ལས་ཤེས་པར་བྱ། འདིར་དེ་དག་ལས་དེང་སང་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་རྒྱུགས་ཆེ་བའི་གནས་བརྟན་སྡེ་བའི་ལུགས་སམ་ཁ་ཆེ་པཎ་ཆེན་ཤཱཀྱ་ཤྲཱིའི་ལུགས་ལྟར་ན་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འདས་ལོ་ནི་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ544བ་ཡིན། དེས་ན་རང་རེའི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་དེབ་ཐེར་དཀར་པོ་ལས་སངས་རྒྱས་ཀྱི་འདས་ལོ་ནི་འདི་ལ་གཏུགས་ཡོད། བོད་རྒྱལ་ལོ་ནི་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ127པ་སྟེ་བོད་རྒྱལ་ཐོག་མ་གཉའ་ཁྲི་བཙན་པོ་བྱོན་པ་ནས་བཟུང་བརྩིས་པ་ཞིག་ཡིན།
བརྩི་ཚུལ་འདི་ནི་ཡེ་ཤུའི་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་སྟོན་པ་མ་ཤི་ཀ་འཁྲུངས་ལོའམ་འཁྲུངས་ནས་ལོ་བཞི་ནས་སྤྱི་ལོ་བརྩི་མགོ་ཚུགས་པར་བཤད། འཛམ་གླིང་ན་དར་ཁྱབ་ཆེའི་ཆེ་བའི་ཆོས་ལུགས་ཆེན་པོ་གསུམ་ལས། ཡེ་ཤེས་ཆོས་ལུགས་གི་སྟོན་པ་མ་ཤི་ཀ་ཁོང་དགོངས་གྲངས34པ་ན་སྐུ་གཤེགས། ཡེ་ཤུའི་འཁྲུངས་ལོ་དེ་དང་བོ་བྱས་ནས་དེ་ནས་ཡར་ལུགས་ལྡོག་གིས་བརྩིས་ནས་འགྲོ་བ་ལ་སྤྱི་ལོའི་སྔོན་གྱི་ལོ་ཟེར། ནུབ་ཕྱོགས་པས་ཕྱི་ལོ532དང་རྒྱ་ནག་པས1949ནས་དངོས་སུ་བེད་སྤྱོད་བྱས་པ་ཡིན། བོད་དུ་བཅོས་བསྒྱུར་བྱས་རྗེས་ད་གཟོད་བརྩི་སྲོལ་འདི་ཉིད་དར་བའོ།། ད་སྐབས་འཛམ་གླིང་ཡོངས་ལ་ཁྱབ་བརྡལ་དུ་སོང་ཡོད་པའི་བརྩི་ཚུལ་ཞིག་ཡིན།
4
དེང་སྐབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་བཀླག་སྐབས་བརྩི་སྟངས་འདི་བཀོལ་བ་ཅུང་མང་། དེས་ན་བརྩི་ཚུལ་དེ་ནི་ཕྱི་ལོའམ་སྤྱི་ལོ་བརྩི་གཞིར་བཟུང་སྟེ། ལོ10ལ་ལོ་རབས་གཅིག་དང༌། ལོ100རེ་ལ་དུས་རབས་གཅིག་ཟེར། གོམས་སྲོལ་ལ་དུས་རབས་ཤིག་གི་ལོ་སྔོན་མ20ལ་དུས་རབས་ག་གེ་མོའི་མགོ་དང༌། དུས་རབས་ཤིག་གི་མཇུག་གི་ལོ10ལ་དུས་རབས་ག་གེ་མོའི་མཇུག་ཟེར་སྲོལ་ཡོད། དེས་ན་ད་སྐབས་ནི་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་ལོ་རབས་ཉི་ཤུ་པ་ལ་བསླེབས་ཡོད་པ་ལྟ་བུའོ།།
དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ།
1 《ལོ་ཚིགས་སྐོར་གྱི་ཤེས་བྱ་ངོ་སྤྲོད་མདོར་བསྡུས》། 2014-11-20
1
ལར་མཐོ་སྒང་དུ་གནས་པའི་བོད་མི་རིགས་ལ་ཆ་མཚོན་ན། རང་བྱུང་ཁམས་འདུལ་སྦྱོང་དང་རང་སྲུང་ཕར་གཤིས་དང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འཚོ་བའི་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་ལག་ཆ་མང་པོ་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། དེ་དག་རིམ་བཞིན་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་སུ་སོང་བའི་འགྲོས་དང་བསྟུན་ནས་དེ་དག་གི་ངོ་བོ་དང་རྣམ་པའང་འགྱུར་ཡོད། འུར་ཆ་ནི་བོད་རང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ལག་རྩལ་ལས་ཐོན་པའི་འཚོ་བའི་མཁོ་ཆས་རིན་ཐང་བྲལ་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། དེ་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་འཚོ་བའི་ཐོན་སྐྱེད་དང་། རིམ་བཞིན་མཚོན་ཆ། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆོ་གའི་བསྒྲུབ་ཆས། མོ་ཆས། ཁུག་མའི་ཁ་སྒྲོག་དང་། ཁུར་ཐག བུད་མེད་ཀྱི་རྒྱན་ཆ། བྱིས་པའི་རྩེད་ཆས། མཐའ་མར་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ལུས་རྩལ་རྣམ་གྲངས་བཅས་བཀོལ་སྟངས་མི་འདྲ་བ་མང་པོ་འགྱུར་བའི་གོ་རིམ་ཁྲོད་ན་ཐུན་མིན་གྱི་ནུས་པའང་བླ་ན་མེད་པ་ཐོན་པར་མ་ཟད་ཞིབ་འཇུག་གི་རྒྱུ་ཆ་གསོན་པོ་ཞིག་ཡིན། དེ་མ་རྩ་ཉུང་ལ་བེད་སྤྱོད་ཀྱི་རིན་ཐང་ལྡན་པ། འགྲོ་སོང་ཉུང་བ། མཁོ་ཆེ་ལ་སྟབས་བདེ་བའི་བོད་མི་རིགས་ཀྱི་མཁོ་ཆས་དམིགས་བསལ་ཅན་ཞིག་ཡིན་ཞེས་བརྗོད་པ་དོན་དང་ལྡན་ལ། བོད་གནའ་རབས་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་དང《གླིང་སྒྲུང》སོགས་སུ་འུར་ཆའི་བྱུང་ཚུལ་སྐོར་གྱི་ལྷ་སྒྲུང་དང་ངག་རྒྱུན་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་འདུག ལྷག་པར་དུ《གླིང་སྒྲུང》ལས་འུར་ཆའི་ནུས་པ་སོགས་དམངས་ཁྲོད་ངག་རྒྱུན་དུ་བཤད་སྲོལ་ཡོད་ཀྱང་ཡིག་ཐོག་ཏུ་བཀོད་མེད་པ་ཟིན་ཐོར་བཏབ་ཡོད་པ།
དཔེར་ན།
ལུས་ལ་འཆང་ན་དགྲ་ལྷ་འཁོར། །
རྐེད་ལ་གཟར་ན་རྒྱན་དུ་མཛེས། །
དམག་ལ་སོང་ན་དགྲ་ལས་རྒྱལ། །
ཇག་ལ་སོང་ན་ནོམ་དང་འཕྲད། །
ཚོང་ལ་སོང་ན་ཁེ་སྤོགས་གྲུབ། །
ཁྱིམ་དུ་བཞག་ན་ཕྱྭ་གཡང་འཕེལ། །
ཞེས་བཀོད་འདུག་པ་དང་། འུར་ཆ་ནི་བོད་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཁྲོད་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་པ་དང་བསྟུན་ནས་ཆོས་ལུགས་དང་། རྩོམ་རིག དམངས་སྲོལ་སོགས་རིག་གནས་ཁྱབ་ཁོངས་ཁྲོད་དུ་དེའི་བྱུང་བ་དང་ནུས་པ་སོགས་གསལ་བོར་མངོན་ཡོད་པས། བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ལུས་རྩལ་ཁྲོད་ཀྱི་འུར་ཆའི་མིང་གི་དབྱེ་བ་དང་གྲུབ་ཚུལ་དང་། བྱུང་བའི་དུས་རིམ། བྱེད་ནུས་བཅས་ཀྱི་ཐད་ནས་ཅུང་ཙམ་གླེང་བར་བྱའོ། །
2
འུར་ཆ་ཞེས་པ་འདི་ལ“འུར་རྡོ”དང“འུར་ཀ”“འུར་ཐག”ཞེས་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་འགའ་ཡོད་ཅིང་། 《དག་ཡིག་གསར་བསྒྲིགས》ལས་འདི་ལྟར་བཀོད་ཡོད་དེ། འུར་ཆ་ནི་ཕྱུགས་རྫིས་རྡོ་འཕེན་བྱེད་ཐག་པ་དང་འདྲ་བའི་ཡོ་བྱད་ཅིག་གི་མིང་། འུར་རྡོ་ནི་འུར་ཆས་འཕངས་པའི་རྡོའི་མིང་། ཞེས་པ་ལས་གསལ་བོར་ཤེས་ཐུབ། དེ་འུར་སྟོད་དང་། འུར་མཐིལ། འུར་སྨད་གསུམ་ལས་གྲུབ།
《རྟ་རྒྱུགས་དཔྱིད་ཀྱི་ཉི་མ》ལས། འུར་ཡ་མཆོག་ཡར་ངོའི་ཚེས་ལས་སླས། །མ་མཆོག་མར་ངོའི་ཚེས་ལས་སླས། །ཞེས་པ་ལས་འུར་ཆ་ལ་ཡར་མཆོག་དང་མར་མཆོག་ཅེས་བཤད་སྲོལ་ཡོད་པ་ཤེས་ཐུབ། ལ་ལས་ཡ་ཆ་དང་མ་ཆ་ཞེས་འབོད་བཞིན་ཡོད། གཞན་ཡང་། འུར་མཐིལ་ལ་རྡོ་ལེན་ནམ་རྡོ་དཀྲིས་ཟེར་ལ། འུར་སྨད་ཀྱི་སྣེ་ལ་ཚར་ལྕེའམ་འུར་ལྕེ་འབོད་པའང་ཡོད།
《ཚ་བ་མདའ་རྫོང》ལས།
དཀར་པོ་ལུག་གི་སྤུ་ལས་གྲུབ། །
སྟོང་ལུག་འཁོར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིག །
ནག་པོ་བེའུའི་སྤུ་ལས་གྲུབ། །
འབྲི་བརྒྱ་འཁོར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིག །
ཅེས་པ་ལས་འུར་ཆའི་རྒྱུ་ཆ་གཡང་དཀར་ལུག་གི་བལ་དཀར་པོ་དང་བེའུའི་སྤུ་ནག་པོ་ཡིན་པ་བརྗོད་པ་དང་། དཀར་ནག་འདྲེས་མའི་བཟོས་ཡོད་པས་དམངས་ཁྲོད་དུ་ཁྲ་ཆེན་དང་ཁྲ་ཆུང་ཞེས་མིང་གི་འབོད་སྲོལ་མཆིས། གདོད་མའི་དུས་སུ་འུར་ཆའི་རྒྱུ་ཆ་དེ་ཤིང་ཤུན་དང་ཤིང་རྩད་རྩྭ་རྒྱུས་ལས་གྲུབ་པ་དང་། རིམ་བཞིན་མི་དང་སྤྲ་ཡི་སྐྲ་ལས་བཟོ་བ་དང་། མིའི་བློ་གྲོས་ཀྱི་རྩལ་གོང་འཕེལ་སོང་བ་དང་བསྟུན་ནས་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་སྤུ། དེ་ནས་ནོར་ལུག་གི་སྤུ་སོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་ལས་གྲུབ་པ་དང་། རིམ་བཞིན་རྒྱུ་སྤུས་དང་མཛེས་རྩལ་ཡང་ཇེ་ལེགས་སུ་སོང་།
དམངས་ཁྲོད་དུ།
འུར་ཀ་རྒྱ་སླས་ཀག་སྒྲ་ཆེ། །
ཚར་ལྕེ་ཕྱིར་སྒྲིམ་ཚག་སྒྲ་ཆེ། །
བ་ཟིལ་བེའུ་ཁྲ་རྒྱང་འགྲོ་ཆེ། །
ཞེས་ཟེར་ནས་འུང་ཆའི་སླས་སྟངས་དང་། ཁྲ་གཏོད་སྟངས། རིང་ཐུང་། སྦོམ་ཕྲ་སོགས་སྣ་ཁ་མང་ཞིང་དེ་དག་སོ་སོར་དཔེ་འཇོག་གི་བཤད་འདུག
3
རྒྱུ་ཆའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན་ལྔ་སྟེ། རྩིད་འུར་ནག་པོ་དང་། བལ་འུར་དཀར་པོ། མཛེས་འུར་ཁྲ་བོ། ར་རྩིད་འུར་རྡོ། ཨ་ཀྲད་འུར་རྡོ་བཅས་ཡིན། དེ་ལས་རྩིད་འུར་ནི་འབྲི་གཡག་གི་གྲ་ཁུ་དང་རྔ་རྩིད་ལས་བཟོས་པ་ཡིན་ཞིང་དེར་རྒྱུ་མཁྲེགས་ལ་སྤྱོད་ཤེད་ཆེ། བལ་འུར་ནི་ལུག་གི་བལ་དང་གྲ་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན་ཞིང་དེ་ནི་ཡང་ཞིང་མཉེན་ལ་འཕངས་ན་སྐད་སྒྲ་སྙན། མཛེས་འུར་ནི་བལ་ཁུ་དཀར་ནག་དང་སྣལ་སྐུད་ཚོན་མདོག་སྣ་ཚོགསལས་བཟོས་པ་ཡིན་ཞིང་དེར་བྱིས་པའི་རྩེད་ཆས་དང་། གཞོན་ནུ་ཕོ་མོ་ཚོས་གློ་དང་སྐེད་པར་བཏགས་ནས་མཛེས་རྒྱན་དུ་བྱེད། ར་རྩིད་འུར་རྡོ་ནི་ར་མའི་རྩིད་པ་ལས་གྲུབ་པ་ཡིན། གཞན་ཡུལ་ཁ་ཤས་ཤིག་ན་ར་འུར་བེད་སྤྱོད་བཏང་ན་རྣམ་རྟོག་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་དེ། བོད་ཀྱི་གཏམ་དཔེ་ཞིག་ལས།
ར་སྤུའི་འུར་རྡོ་ར་མགོར་ཕོག །ཞེས་པ་དང་།
ཡང་།
རང་གི་ར་རྩིད་འུར་རྡོ་དེ།།
རང་གི་འགྲམ་པ་གཅོད་བྱེད་རེད།།
ཅེས་དམངས་ཁྲོད་དུ་འདི་ལྟ་བུའི་ངག་རྒྱུན་ཞིག་ཀྱང་མཆིས། ཨ་ཀྲད་འུར་རྡོ་ནི་འབྲི་གཡག་གི་ཀོ་བ་མཉེད་མའི་རྒྱུན་བུ་དང་ཤྭ་བ་དང་གཉན་སོགས་ཀྱི་ཧེལ་གེའི་རྒྱུན་བུ་དྲས་ནས་བསླས་པ་ཡིན་ལ། དེར་ཤུགས་ཆེ་ལ་རྒྱུ་མཁྲེགས་པོ་འདུག་ཅེས་པའི་བཤད་རྒྱུན་ཡོད་ཀྱང་བཀོད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་མེད་པས་དེང་ཉམས་དམས་སུ་སོང་འདུག གཞན་ཡང་། དེའི་བཟོ་རྩལ་གྱི་རྒྱུ་ཆ་དང་རི་མོའི་རྣམ་པ་མི་འདྲ་བའི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། ཟལ་མོ་སྒང་སླེས་དང་། འུར་ཁ་སྦྱོར་མ། ཁྲ་ཆེན། ཁྲ་ཆུང་། བྱིས་མིག་མ། གཞོགས་དཀར། གཞོགས་ནག ཆུ་མིག་དགུ་སྒྲིལ། བཅུ་དྲུག་དགུ་སྒྲིལ། གཟི་མིག་མ། གཟི་ཆུང་མིག་དགུ་མ། བལ་ཟན་མཐིལ་ཁྲ་མ་སོགས་རིགས་བཅུ་གཉིས་ལྷག་མཆིས་སོ། །
4
འུར་ཆ་ནི་དུས་ནམ་ཞིག་ལ་བྱུང་བ་ཡིན་ནམ་ཞེ་ན། དེ་ནི་འཛམ་གླིང་གི་མི་རིགས་གང་དང་གང་ཡིན་རུང་གདོད་མའི་སྤྱི་ཚོགས་སུ་རི་དྭགས་རྔོན་བྱེད་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་ཡོ་བྱད་དམ་འཚོ་བའི་ལག་རྟེན་དེ་རྡོ་ཆས་ཡིན་ལ། ང་ཚོས་དེའི་བཀོལ་ཡུལ་ལ་གཞིགས་ཚེ། བོད་གདོད་མའི་དུས་སུ་རང་བྱུང་ཁོར་ཡུག་འདུལ་སྦྱོང་བྱེད་པ་དང་མཉམ་དུ་དབང་འཛིན་བཅུ་གཉིས་ཏེ་གནོད་སྦྱིན་ནག་པོས་དགྲ་འགོག་རང་སྲུང་བྱེད་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། དུས་དེར་མདའ་གཞུ་དང་སྟ་རེ། རྐང་ཤིང་། སྒྱོགས། ཆུ་གྲི། ཞགས་པ། འུར་ཆ་སོགས་འཚོ་བའི་ལག་ཆ་མང་པོ་བྱུང་འདུག 《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན》ལས་འདི་ལྟར་བཀོད་ཡོད་དེ། ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་དུ་མའི་ཡར་སྔོན་ལ་གནས་འདིར་གཞིས་ཆགས་པའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་གོས་སུ་ཤིང་ལོ་གྱོན་པ་དང་ཟས་སུ་མ་རྨོས་པའི་ལོ་ཏོག་སྤྱོད་པའི་སྐབས་ནས་རིམ་བཞིན་རི་དྭགས་རྔོན་པ་དང་རྩྭ་ཐང་དང་ནགས་ཚལ་དུ་འཚོ་བ་རོལ་བའི་གདོད་མའི་མི་ཚོས་ཐོག་མར་རྡོ་དང་དབྱུག་པ་དང་། དེ་ནས་མདའ་གཞུ་ལ་བརྟེན་ནས་རི་དྭགས་རྔོན་པ་དང་། ཞེས་དང་ཡང་།
དྲུག་པ་ཀྲོག་ཀྲོག་འདྲེ་ཡིས་དབང་བྱས་ཏེ། །
ལང་ཏང་ལིང་ཏང་བར་ཁ་འུར་རྡོ་འཕེན། །ཞེས་པ་ལས་མངའ་མཛད་དགུའི་ཐོག་མ་གནོད་སྦྱིན་ནག་པོ་ནས་བགྲང་པའི་དྲུག་པ་ཀྲོག་ཀྲོག་འདྲེ་ཡི་དབང་བསྒྱུར་གྱི་དུས་ཏེ་གདོད་མའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དུས་ནས་བྱུང་བར་འདོད།
གཞན་ཡང་།
ཡུལ་གླིང་སྲིན་པོ་ནག་པོའི་ཡུལ་དགུ་ཟེར།།
བྲག་རི་དམར་ནག་ནགས་ཁྲོད་གནས་སུ་བཟུང་།
མི་རྣམས་སེམས་ཅན་ཤ་ཟ་གདོང་མ་དམར།
སྲིན་མོའི་རྐང་དང་འུར་རྡོ་ལག་ཆ་བྱུང་།
ཞེས་དབང་མཛད་དགུའི་དུས་སྐབས་སུ་དགྲ་གཅན་གཟན་ལ་སོགས་ཕྱི་རོལ་ཡུལ་གྱི་གནོད་པ་འགོག་བྱེད་དང་། ཁོར་ཡུག་གི་དགྲ་ཟླ་ཕར་རྒོལ་བྱེད་པ་སོགས་ལས་འུར་ཆའི་རྣམ་པ་འདི་ཐོག་མར་དར་བ་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད་ལ། 《བོད་ཀྱི་དམངས་སྲོལ་རིག་པའི་སྤྱི་བཤད》ཅེས་པ་ལས། གནའ་ཤིན་ཅང་གི་ས་འོག་ནས་ཐོན་པའི་བོད་བཙན་པོའི་སྐབས་ཀྱི་མཚོན་ཆའི་ཁྲམ་བྱང་དུ་ཁྲབ་རྨོག་དང་། དུང་རིང་། མདའ་གཞུ། འུར་རྡོ། རལ་གྲི་གྲི་ཤུབས་སྦྲགས་མ། མདའ་དོང་བཅས་བྱུང་ཚུལ་བཀོད་ཡོད་པས། ད་ལྟའི་བོད་ཀྱི་ལུས་རྩལ་རྣམ་གྲངས་འུར་རྡོ་ནི་བགྲང་བྱ་སྟོང་ཕྲག་ཡར་སྔོན་ནས་བྱུང་ཟིན་པ་ཤེས་ཐུབ། ཅེས་བཀོད་ཡོད་པ་དང་།
གླིང་སྒྲུང་ལས།
གོ་མཚོན་ནང་གི་སྔ་མ་ཡིན། །
མྱུར་མགྱོགས་ཆེ་བའི་ལག་ཆ་ཡིན། །ཞེས་འུར་ཆ་གོ་མཚོན་ཐམས་ཅད་ལས་སྔ་བ་དང་མྱུར་ཚད་སོགས་ཀྱང་བརྗོད་ཡོད་ཅིང་། གོང་དུ་བརྗོད་པ་བཞིན་འུར་ཆའི་བྱུང་བའི་དུས་ནི་ཡིག་ཐོག་ཏུ་གསལ་བོར་བཤད་ཡོད་མོད། ཡི་གེ་མ་བྱུང་སྔོན་དུ་བྱུང་ཡོད་ངེས་སོ།།
5
འུར་ཆ་ཐོག་མའི་བྱུང་བ་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་གོང་འཕེལ་སོང་བའི་འགྲོས་དང་མཉམ་དུ་དེའི་བཀོལ་སྟངས་ཀྱི་རྣམ་པ་རིམ་བཞིན་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་དེ། འཚོ་བའི་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་ལག་ཆ་ནས་གཡུལ་འགྱེད་ཀྱི་མཚོན་ཆ། དེ་ནས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆོ་ག་བསྒྲུབ་ཆས། མོ་འདེབས་པའི་ཡོ་ཆས། མཐའ་མར་སྲོལ་རྒྱུན་ལུས་རྩལ་གྱི་རྣམ་གྲངས་བཅས་སུ་འགྱུར་ཡོད་པས་གཤམ་དུ་རེ་རེ་བཞིན་བརྗོད་ན།
གཅིག འཚོ་བའི་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་ལག་ཆ།
མིའི་རིགས་ཀྱི་བྱ་དངོས་གང་དང་གང་ཡིན་རུང་དུས་ཡུན་རིང་བའི་འཚོ་བའི་ཐོན་སྐྱེད་དང་ཉམས་མྱོང་ལས་བྱུང་བར་ངེས་ལ། འུར་ཆའང་དེ་ལས་མ་འདས་པར་འཚོ་བའི་ཐོན་སྐྱེད་ལས་བྱུང་ཞིང་ཐོན་སྐྱེད་ལ་ནུས་པ་ཐོན་པའི་ལག་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། ཨིན་ཀི་སི་ཡིས་ཚན་རིག་གི་བྱུང་འཕེལ་དེ་ཐོག་མ་ཉིད་ནས་ཐོན་སྐྱེད་ལ་རག་ལས་པ་ཡིན་ཞེས་པ་བཞིན་འུར་ཆ་ནི་ཐོན་སྐྱེད་ལས་ཐོན་པའི་ལག་རྩལ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཤིག་ཡིན།
(1)རྔོན་ལས་ཀྱི་ལག་ཆ།
བོད་ཀྱི་མེས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་དུས་ཡུན་རིང་བའི་འཚོ་བའི་ངལ་རྩོལ་ལ་བརྟེན་ནས་ལག་ཆ་མང་པོ་ཞིག་གསར་བཟོ་མཛད་ཡོད མི་རིགས་གང་དང་གང་ཞིག་ཡིན་རུང་གདོད་མའི་དུས་སུ་བྱུང་བའི་འཚོ་བའི་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་ཆེས་ཐོག་མའི་ལག་ཆ་ནི་རྡོ་ཆས་ཡིན་པས། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་གདོད་མའི་དུས་སྐབས་སུ་བྱུང་བའི་ལག་ཆ་ཐོག་མའང་རྡོ་ཆས་ལས་མ་འདས། བོད་ལྗོངས་ཆབ་མདོ་ས་ཆའི་མཁར་རོ་ཤུལ་རྟེན་ལས་བུད་པའི་རྡོ་ཆས་རིགས་དེ་དག་ད་ལྟའི་བར་དུ་ལོ་ངོ་སྟོང་ཁྲག་བཞི་ལྔ་ལྷག་འགོར་ཡོད་ལ། དེས་སྐབས་དེའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་རྡོ་ཆས་ལ་བརྟེན་ནས་རྔོན་ལས་བྱེད་པ་མཚོན་ཐུབ། གཞན་ཡང་སྤྱི་ལོ1984ལོར་ལྷ་སའི་ཆུ་གོང་ནས་རྙེད་པའི་གནའ་ཤུལ་དང་གནའ་རྫས་གྲངས་འབོར་མང་ལ་རྣམ་པ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་ཞིག་རྙེད་ཡོད་པ་དེ་དག་ལོ་རྒྱུས་མཁན་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རྡོ་ཆས་གསར་མའི་དུས་རབས་དང་སྦྲེལ་ནས་བཤད་ཡོད་པས་གནའ་རྫས་དེ་དག་གིས་ད་སྔོན་མི་ལོ་སུམ་སྟོང་ཡན་ཆད་དུ་ས་ཆ་དེར་གནས་སྡོད་བྱས་པསི་བོད་མི་རྣམས་ཀྱིས་འུར་རྡོ་སོགས་པར་བརྟེན་ནས་འཚོ་བ་རོལ་མྱོང་བ་མངོན་པར་མཚོན་ཡོད། འུར་ཆ་ནི་སྐབས་དེ་དུས་སུ་བྱུང་ཞིང་དེའི་དུས་སུ་རི་དྭགས་འདུལ་བྱེད་དང་རི་དྭགས་རྔོན་བྱེད་ཀྱི་ལག་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་བསྙོན་དུ་མེད།
(2)ཕྱུགས་རིགས་གཉེར་སྐྱོང་གི་ལག་ཆ།
《སྲིད་པ་ཆགས་ལུགས》ཞེས་པའི་སྒྲུང་ལས། བྱང་བདུད་ཀླུ་བཙན་རྒྱལ་པོ་དེ་ནི་སྤྱང་ནག་རི་རབ་ཙམ་དུ་སྤྲུལ་ནས་གླིང་ཨ་སྐྱིད་ལུག་གི་ལུག་ཁྱུ་ནས་ལུག་སུམ་བརྒྱ་ལྕེ་སྲིང་གཅིག་གིས་ཁུར་སོང་བས། ཇོ་རུས་སྐུ་ཆས་སྣ་ཚོགས་གསོལ། འུར་ཆ་ཁྲ་རིང་སྐུ་སྐེད་ལ་དྲངས། ཁྲ་ཐུང་མ་ཕྱག་ལ་བསྣམས་ཏེ། བདུད་ཀླུ་བཙན་ལ་གླུ་ཞིག་བླངས་ཡོད་པ་བཀོད་ན་འདི་ལྟ་སྟེ།
འུར་རིང་མ་དེ་རྒྱང་ལ་འགྲོ །
ཁྲ་ཐུང་མ་དེ་གཏད་ཁ་ཚ། །
ཨ་ཁྲའི་འུར་རྡོ་ཚག་འཁོབ་ཆེ། །
དྲེད་མོའི་འུར་རྡོ་འོག་ལྕགས་ཆེ། །
ཚག་ཟེར་ན་གླ་བ་མཐའ་ལ་འཕེན། །
ཁག་ཟེར་ན་རི་བོང་ཀླད་ཞོ་འདོར། །
ཡར་འཕངས་ཤ་ཕོའི་རྭ་ཡ་གཅོག །
མར་འཕངས་ཡུ་མོའི་སུག་བཞི་གཅོག །
འུར་ཁྲ་རིང་མ་ཡི་ནང་རོལ་ལ། །
ཕ་བོང་དཀར་བོ་གུར་ཙམ་ཡོད། །
ཐོད་དཀྱིལ་ལ་གཟས་ཏེ་རྒྱག་རྒྱུ་ཡིན། །
འུར་ཁྲ་རིང་མ་ཡི་ནང་རོལ་ལ། །
ཕ་བོང་དཀར་བོ་གུར་ཙམ་ཡོད། །
ཐོད་དཀྱིལ་གཟས་ཏེ་རྒྱག་རྒྱུ་ཡིན། །
འུར་ཁྲ་རིང་མ་ཡི་ནང་རོལ་ན། །
ཕ་བོང་སེར་བོ་རྟ་ཙམ་ཡོད། །
སོག་དཀྱིལ་གཟས་ཏེ་རྒྱག་རྒྱུ་ཡིན། །
འུར་ཁྲ་ཐུང་མ་ཡི་ནང་རོལ་ན། །
ཕ་བོང་ནག་པོ་སྦྲ་ཙམ་ཡོད། །
མགོ་སྤྱི་གཙུག་གཟས་ཏེ་རྒྱག་རྒྱུ་ཡིན། །
ཞེས་ཚིག་སྦྱོར་བདེ་ཞིང་ནང་དོན་གསོན་ཉམས་ལྡན་པའི་གཏམ་རྒྱུད་འདི་ལས་འུར་ཆ་ནི་ཕྱུགས་རིགས་འདེད་འགུག་གི་ནུས་པ་ལས་གཞན་ཕྱུགས་རིགས་ལ་གནོད་པ་གཏོང་མཁན་བཀག་འགོག་གི་ནུས་པ་ཡོད་པ་བསྟན་ཡོད།
གཉིས། དགྲ་འདུལ་གྱི་མཚོན་ཆ།
སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རིམ་དལ་ལ། དྲག་ཆས་ཀྱང་མང་པོ་བྱུང་མེད་པའི་དུས་སུ་འུར་ཆ་ནི་རང་སྲུང་ཕར་རྒོལ་གྱི་ལག་ཆ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། གླིང་སྒྲུང་ལས་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་དགྲ་ལྷའི་གོ་མཚོན་སྣ་དགུ་ཞེས་མཚོན་ཆ་དགུ་བགྲངས་ཡོད་པ་ལས་འུར་ཆ་ནི་དེ་ཡ་གྱལ་ཡིན།
《རྟ་རྒྱུག་རྒྱལ་འཇོག》ལས། ཇོ་རུས་བླངས་པའི་གླུ་ཞིག་ལས་འདི་ལྟར་ཡོད་དེ།
ང་ཡི་ལག་གི་འུར་ཆ་འདི། །
གོ་མཚོན་ནང་གི་སྔ་མ་ཡིན། །
མྱུར་མགྱོགས་ཆེ་བའི་མཚོན་ཆ་ཡིན། །
ཚགས་སྒྲས་ནག་ཕྱོགས་བདུད་རིགས་འདུལ། །
ཁོབ་སྒྲས་འདྲ་སྲིན་འདུ་ར་གཏོར། །
དེ་སྟེ་འདྲེ་མོས་ཚུར་ལ་གསོན། །ཞེས་པ་དང་།
《ཚ་བ་མདའ་རྫོང》ལས།
ཕྱི་རྟེན་འབྲེལ་རྫས་ཀྱི་འུར་རྡོ་འདི། །
ཕྱི་དགྲ་འདྲེའི་ལུས་ཕུང་ཐལ་བར་སློག །ཅེས་དང་ཡང་། ནག་ཕྱོགས་བདུད་རྣམས་བསྲེག་ཅིང་འགྱེད། །ཅེས་པ་ལས་འུར་ཆ་ལ་དགྲ་དགག་གདོན་འདྲེ་རྩ་མེད་དུ་གཏོང་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ཡོད་པ་བསྟན་ཡོད།
གཞན་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ཤོ་འབོད་ཅིག་ལས།
ཁ་མི་དལ་མ་ཎི་ཐོན་དང་། །
མ་ཎི་ཆོས་ཀྱི་འགོ་མ། །
ལག་མི་དལ་འུར་རྡོ་ཟུངས་དང་། །
འུར་རྡོ་མཚོན་གྱི་ཐོག་མ། །
ཞེས་པ་ལས་ཀྱང་མཚོན་ཆ་ཡིན་པ་བརྗོད་ཡོད་ལ། མེས་པོ་རྣམས་ཀྱིས་བློ་གྲོས་ཀྱི་རྩལ་ལས་ཐོ་པའི་འུར་ཆ་ལ་བརྟེན་ནས་གདོད་མ་ནས་ད་ལྟའི་བར་དུ་རྒྱལ་སྲིད་བརྟན་སྲུང་དང་ཕྱིའི་དགྲ་འགོག་རྒོལ་བྱས་པ་ཤེས་ཐུབ།
གསུམ། མོ་འདེབས་པའི་ཡོ་ཆས།
དུས་སྔ་མོ་ནས་མི་སུ་ཞིག་དོན་གང་དང་འཕྲད་ཚེ། ཆོས་ལུགས་དད་མོས་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོག་མར་མོ་རྩིས་ལུང་གསུམ་འདེབས་པར་གོམས་འདུག་ཅིང་། དེ་དང་འབྲེལ་བའི་རིག་གནས་ཀྱང་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡོད་པར་མ་ཟད། སྐབས་བབ་ཀྱི་གནས་ཚུལ་དང་བསྟུན་ནས་མོ་ཆས་ཀྱང་སྣ་ཚོགས་ཤིག་བྱུང་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་གླིང་སྒྲུང་ལས་དམག་དོན་དང་དོན་གལ་ཆེན་དང་འཕྲད་ཚེ་མོ་འདེབས་པའི་ཞིབ་འབྲི་མང་པོ་མཆིས་ལ། དེར་རྒྱལ་ཕྲན་རེ་ལ་མོ་མ་རེ་ཡོད་ཅིང་དེས་མོ་ལ་བརྟག་ནས་འབྱུང་འགྱུར་གྱི་དོན་ལ་སྔོན་དཔག་བྱེད་པའི་སྐོར་མང་པོ་ཞིབ་འབྲི་བྱས་ཡོད།
《རྟ་རྒྱུགས་དཔྱིད་ཀྱི་ཉི་མ》ལས།
ང་ཡི་ལག་གི་འུར་ཆ་འདི། །
མ་མཁའ་འགྲོ་འབུམ་གྱི་དབུ་སྐྲ་དང་། །
ཤར་སེང་གེ་དཀར་མོའི་གཡུ་རལ་ལ། །
འུར་ཡ་མཆོག་ཡར་ངོའི་ཚེས་ལས་སླས། །
མ་མཆོག་ཡར་ངོའི་ཚེས་ལས་སླས། །
དཀར་ཕྱོགས་ལྷ་ཡིན་དབུ་འཕང་བསྟོད། །
ནག་ཕྱོགས་བདུད་ཀྱི་ཁ་གནོན་ཡིན། །
འུར་མཐིལ་ཟླ་བ་གསུམ་ལས་སླས། །
དགྲ་ལྷ་མཆེད་དགུའི་བཞུགས་གནས་ཡིན། །
དཔའ་ལུང་ཉི་མ་གསུམ་ལ་བཀུག །
འགྲོ་དྲུག་དད་པའི་ཨ་ལོང་ཡིན། །
ཚར་ལྕེ་ཉི་མ་ལྔ་ལ་བཏགས། །
འགྲོ་དྲུག་འདྲེན་པའི་ལྕགས་ཀྱུ་ཡིན། །
འུར་ཡར་གཡུག་རྒྱ་གར་ཡུལ་ལ་གཡུག །
སྟོད་རྒྱ་གར་ཆོས་ཀྱི་དར་ཐག་འཐེན། ཞེས་པ་ལས་འུར་ཆའི་རྒྱུ་ཆ་དེ་ནི་མཁའ་འགྲོའི་དབུ་སྐྲ་དང་སེང་གེ་དཀར་མོའི་གཡུ་རལ་ཡིན་པ་དང་། གཞན་ཡང་དགྲ་ལྷ་མཆེད་དགུའི་བཞུགས་གནས་ཡིན་པ། འགྲོ་དྲུག་འདྲེན་པའི་ལྕགས་ཀྱུ་ཡིན་པ་སོགས་འུར་ཆའི་གྲུབ་ཚུལ་བརྗོད་པ་འདི་ལས་འུར་ཆ་དེ་མང་ཚོགས་ཁྲོད་དུ་གོ་གནས་མཐོན་པོ་ཟིན་ཡོད་པ་ཚོར་ཐུབ་ལ། བོད་ཀྱི་དགྲ་ལྷའི་གོ་མཚོན་གྱི་ཚབ་ནུས་རྫས་རྟེན་ཁྱད་པར་བ་དང་། ཝེར་མའི་རྟེན་མཁར་དང་ཆོས་སྐྱོང་གི་བླ་གནས། ནོར་བདག་གི་གཡང་རྫས། རྣོ་མཐོང་བས་ཇུ་ཐིག་གི་ཚབ་དང་མོ་ཆས་སུ་གྱུར་ཡོད། དེ་བཞིན་དུ་མི་རྣམས་ཀྱིས་དུས་རྒྱུན་ཕྱུག་ཟོག་འཚོ་སྐྱོང་བྱེད་པའི་གོ་རིམ་ཁྲོད་དུ་ཕྱུགས་ཟོག་བོར་དུས་མོ་འདེབས་པའི་གོམས་སྲོལ་དེ་དུས་ད་ལྟའང་མ་ཉམས་པར་གནས་ཡོད། སྒྲུང་བ་ཚེ་རིང་དབང་འདུས་ལགས་ཀྱིས་བཤད་པ་ལྟར་ན། འུར་ཆ་ལ་བརྟེན་ནས་མོ་འདེབས་པ་ནི་འབྲོག་པའི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་དུ་དར་ཁྱབ་ཧ་ཅང་ཆེ། དེ་ལ་འུར་མོ་འདེབས་པ་ཞེས་ཟེས།
འུར་མོ་ནི་མོ་གཞན་པ་དང་མི་འདྲ་སྟེ། ཕྱུགས་རྫི་མང་ཆེ་ཤས་ཀྱིས་འདེབས་ཤེས་ལ། དེ་འདེབས་བྱེད་ཀྱི་འུར་ཆ་ནི་གཟི་མིག་དགུ་བ་ཞེས་པ་ཡིན་ཞིང་། འུར་མོ་གཅིག་དེ་ཐེངས་གསུམ་ལ་འདེབས་པའི་སྲོལ་ཡོད། གཞན་ཡང་། སྒྲུང་པ་སྨིན་དབུས་པོས་བཤད་པ་ལྟར་ན། དེ་ཡང་རང་རང་གི་དོན་བྱ་ལ་དམིགས་ཏེ་ནོར་ལྷ་ཞེས་བདེན་པ་བརྡར་བཞིན། འུར་ཐག་ཉིས་ཁུགས་ལ་ཁུག་མདུད་གཅུ་ལེན་བྱས་ཏེ་ལག་གཡས་གཡོན་གཉིས་ཀྱིས་འཐེན་བཤིག་བྱས་ཏེ་བརྟག་རྒྱུ་ཞིག་ཡིན། བརྟག་ཡུལ་ལ། འུར་ཡ་མཆོག་མ་མཆོག་གཉིས་ཨ་ལོང་ལྟར་སྦྲེལ་ནས་བབ་རྒྱུ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་མཛོ་མོའི་གསེར་རྣ་ཞེས་པ་མོ་རབས་སུ་བརྩི། ལག་པ་གཡས་གཡོན་གཉིས་ལ་འུར་ཡ་མཆོག་མ་མཆོག་གཉིས་ཁུགས་པ་རེ་རེ་བྱས་ཏེ་བབ་ན། དེ་ལ་རི་བོང་རྣ་ཅོར་ཟེར་ལ་ཅུང་ལེགས་པའི་ངོ་རུ་བརྩི། ཆ་བསྣོལ་ཏེ་རྐྱང་ཤད་དུ་བབ་ན་ཐུག་གུ་རྐྱང་ཟེར་ཞིང་འཚུབ་ངོ་རུ་བརྩི། ཆ་གཉིས་ཨ་ལུང་གཅུ་བསྣོལ་དུ་བབ་པར་མིད་པ་རྐེ་གཅུ་ཟེར་ཞིང་ཆེས་ངན་ངོ་རུ་བརྩི་བ་སོགས་དཔྱད་ཚུལ་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་འདུག་པར་མ་ཟད། རྣོ་མཐོང་གི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ལག་ལེན་ད་ལྟའང་དམངས་ཁྲོད་དུ་སྲོལ་མ་ཉམས་པར་ལག་ལེན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཅེས་འུར་མོ་འདེབས་པའི་སྲོལ་དེ་འབྲོག་ལས་ས་ཆར་ཁྱབ་གདལ་དུ་སོང་ཡོད་ལ་ད་ལྟའི་བར་མ་ཉམས་པར་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དམངས་ཁྲོད་དུ་འུར་ཆ་དུས་རྒྱུན་རྫི་འགོམ་མི་བྱེད་པར་མཐོ་སར་འཇོག་པ་དང་། འུར་ཐག་རྙེད་ན་གཡང་རྟེན་དུ་བརྩིས་ནས་མཛོད་ཕུགས་སུ་འཇོག་པ་ལ་སོགས་པའི་གོམས་སྲོལ་འདི་ལས་འུར་ཆ་དེ་བོད་མིའི་སེམས་ཁོང་དུ་གོ་གནས་ཟིན་ཡོད་པ་དང་དེར་བཅངས་པའི་བརྩེ་སེམས་དྲོད་མོ་མངོན་པར་མཚོན་ཡོད།
བཞི། ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ཆོ་གའི་བསྒྲུབ་ཆས།
དམངས་ཁྲོད་དུ་བཤད་ཚུལ་ལྟར་ན། གདོད་མའི་དུས་ནས་འུར་ཆ་ལ་བརྟེན་ཏེ་རང་བྱུང་གི་གནོད་འཚེ་འགོག་སྲུང་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་ཅིང་། ལྷག་པར་དུ་སྤྲིན་ནག་ལང་ལོང་དུ་འཁྲིགས་ནས་དྲག་ཆར་ཆེན་པོ་འབབ་ལ་ཉེ་བའི་དུས་དེར། དྲག་ཆར་འགོག་པའི་ཆོས་པ་རྣམས་ཀྱི་འུར་ཆའི་ནང་དུ་ཡུངས་འབྲུ་དང་འབྲུ་རིགས་སྣ་ཚོགས་བཞག་སྟེ་དགུང་སྔོན་གནམ་ལ་གཏོར་རྗེས། སྤྲིན་ནག་ཐར་ཐོར་ཏུ་འགྲོ་བའི་བཤད་སྲོག་མཆིས། སར་འགོག་སྐབས་སུ་བཀོལ་བའི་འུར་ཆ་དེ་ནི་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་འུར་ཆ་དང་བསྡུར་ན་ཐུང་ལ་ཆུང་བའི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད།
ལྔ། སྲོལ་རྒྱུན་ལུས་རྩལ་གྱི་རྣམ་གྲངས།
འུར་ཆའི་བཀོལ་ཡུལ་དང་བཀོལ་སྟངས་ཀྱི་རྣམ་པ་འཕོ་འགྱུར་བྱུང་ནས་མི་རྣམས་དཔུང་བའི་ཤེད་ཤུགས་དང་ལྡེམ་མྱུར། གནད་ལ་འཁེལ་བ་སོགས་འགྲན་པའི་ལུས་རྩལ་རྣམ་གྲངས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་བོད་པའི་དགའ་སྟོན་དང་དུས་ཆེན་མང་པོའི་སྟེང་ནས་མཐོང་ཐུབ། མཚོ་ལྷོའི་དམངས་ཁྲོད་རིག་གནས་དཔེ་ཚོགས《ཡུལ་སྲོལ》ལས། དེ་ཐོག་མར་རི་དྭགས་རྔོན་བྱེད་དང་བར་དུ་གཡུལ་འགྱེད་བྱེད་སྐབས་ཀྱི་རྒྱང་འཕེན་དྲག་ཆས་སྟབས་བདེ་ཞིང་གོ་ཆོད་པ་ཞིག་ཀྱང་རེད། རྔོན་ལས་ཐོན་སྐྱེད་དང་གཡུལ་འགྱེད་བྱ་གཞག་ནང་བེད་སྤྱོད་བྱས་པའི་ཡུན་རིང་གི་ཉམས་མྱོང་ལ་འུར་རྡོ་འཕེན་རྒྱུ་དེ་ལའང་ལུས་ཀྱི་རྩལ་སྦྱོང་བྱས་པས་གྲུབ་འབྲས་རྩེར་ཐོན་པར་བསྟུན། འུར་ཆ་འཕེན་རྩལ་སྦྱོང་བ་དང་འགྲན་སྡུར་བྱེད་པ་དར་བ་ཡིན། ཞེས་བཀོད་པ་ལས་འུར་ཆ་ནི་དམངས་ཁྲོད་དུ་བྱུང་ཞིང་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ལུས་རྩལ་རྣམ་གྲངས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་བདེན་དཔང་བྱས་ཡོད།
བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་ལུས་རྩལ་འགྲན་ཚོགས་སྐབས་གཉིས་པ་དང་གསུམ་པའི་སྟེང་འུར་རྡོ་འཕེན་པའི་བྱ་འགུལ་དེ་ལུས་རྩལ་རྣམ་གྲངས་སུ་བཀོད་དེ་འགྲན་སྡུར་བགྱིས་མྱོང་།
དྲུག རྒྱན་སྤྲས་ཀྱི་ཡོ་བྱད།
དུས་ཡུན་རིང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ཁྲོད་ན་འུར་ཆའི་བཀོལ་སྟངས་ཀྱི་གནས་བབ་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་གོང་འཕེལ་དུ་སོང་བ་དང་རིམ་བཞིན་མཛེས་ཆས་ཀྱི་རྣམ་པ་རུ་གྱུར་ཡོད། རྒྱན་གོས་འདོགས་ཆས་མང་པོ་ཞིག་ཐོག་མའི་དུས་སུ་ཡོ་ཆས་ཡིན་པ་དང་རིམ་བཞིན་རྒྱན་ཆས་སུ་གྱུར་ཡོད་དེ། འུར་ཆའི་རིགས་ལས་མཛེས་འུར་ཁྲ་བོ་ཞེས་པའི་འུར་ཆ་དེའི་རྒྱུ་ཆ་ནི་བལ་ཁུ་དཀར་ནག་དང་སྣམ་སྐུད་ཚོན་མདོ་སྣ་ཚོགས་ལས་བཟོས་པ་ཡིན་ལ། གཞོན་ནུ་ཕོ་མོ་ཚོས་སྐེད་པར་བཏགས་ནས་མཛེས་རྒྱན་དུ་བྱེད་བཞིན་འདུག
《ཚ་བ་མདའ་རྫོང》ལས།
ལུས་ལ་འཆང་ན་དགྲ་ལྷ་འཁོར། །
རྐེད་ལ་གཟར་ན་རྒྱན་དུ་མཛེས། །
དམག་ལ་སོང་ན་དགྲ་ལས་རྒྱལ། །
ཇག་ལ་སོང་ན་ནོམ་དང་འཕྲད། །
ཚོང་ལ་སོང་ན་ཁེ་སྤོགས་གྲུབ། །
ཁྱིམ་དུ་བཞག་ན་ཕྱྭ་གཡང་འཕེལ། །
ཞེས་འུར་ཆའི་ནུས་པར་བསྟོད་པ་འདི་ལས་རྒྱན་ཆས་སམ་མཛེས་ཆས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་བསྟན་ཡོད།
6
གླིང་སྒྲུང་ནང་དུའང་འུར་ཆ་ནི་གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་དགྲ་ལྷའི་གོ་མཚོན་སྣ་དགུའི་ཡ་གྱལ་ཡིན་པར་མ་ཟད། འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ནུས་པ་བརྗོད་པའི་ཤུགས་ནས་འཛེམ་བྱ་བསྟན་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། ལུས་ལ་འཆང་ན་དགྲ་ལྷ་འཁོར། །ཞེས་དང་ཡང་། ཁྱིམ་དུ་བཞག་ན་ཕྱྭ་གཡང་འཕེལ། །ཞེས་པ་བཞིན་དགྲ་ལྷ་འཁོར་བྱེད་དང་གཡང་འགུག་གི་ནུས་པའང་ཡོད་པར་ཤེས། གཞན་སྒྲུང་ལས།
དཀར་པོ་ལུག་གི་སྤུ་ལས་གྲུབ། །
སྟོང་ལུག་འཁོར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིག །
ནག་པོ་བེའུའི་སྤུ་ལས་གྲུབ། །
འབྲི་བརྒྱ་འཁོར་བའི་རྟེན་འབྲེལ་འགྲིག །ཅེས་འུར་ཆའི་རྒྱུ་ཆ་ལ་ལྟས་ནས་རྟེན་འབྲེལ་བརྟག་པ་འདིའང་འུར་ཆའི་གོ་གནས་མཐོན་པོ་ཞིག་ཡོད་པར་ཚོར་ཐུབ་ལ། དམངས་ཁྲོད་དུའང་བཤད་ཚུལ་འདི་འདྲ་ཞིག་མཆིས་ཏེ། ལུག་རྭའི་སྒོར་ཁར་བཞག་ན་ཕྱུགས་ཟོག་བོར་བའི་སྔ་ལྟོས་ཡིན་ཞེས་ཕྱུགས་རྫི་ཚོས་དུས་རྒྱུན་འུར་ཆ་བོར་བར་འཛེམ་བྱའི་གནས་སུ་གྱུར་འདུག གཞན་ཡང་དམངས་ཁྲོད་དུ་བཤད་སྲོལ་ཞིག་ལ། འུར་རྡོ་འཕངས་ཏེ་འུར་ལོག་ཏུ་སོང་བ་དང་ཡང་ན་ཕྱུགས་ཟོག་གི་རྐང་ལག་བཅག་ཚེ་འུར་ཆ་དེ་མི་གཙང་བ་བྱུང་ཞེས་འུར་ཆ་རྒྱུན་པར་མཐོ་སར་འཇོག་པར་སྐད།
དེ་མིན་མིའི་སྐེ་ལ་བཏགས་ན་དབྱར་ཁའི་ཐོག་འགོག་ཐུབ་པ་དང་། སྒོ་སྟེང་དུབཀལ་ན་བཀྲ་མི་ཤིས་པ་དང་དོན་མི་འགྲུབ་པའི་མགྲོན་པོ་སོགས་འགོག་ཐུབ། གཞན་རས་གུར་སོགས་འདུག་ཁང་གི་མཐའ་འཁོར་དུ་བཞག་ན་གཅན་གཟན་དང་གདོན་འདྲེ་སོགས་འགོག་ཐུབ་པས་འུར་ཆ་ཡར་མཐོ་སར་འཇོག་པ་དང་བརྫི་འགོམ་བྱེད་པར་འཛེམ་པའི་གོམས་སྲོལ་ཞིག་ཆགས་འདུག
དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ།
1 དབང་ཆེན་ཚེ་རིང་གིས་བརྩམས་པའི “གླིང་སྒྲུང་ལས་བྱུང་བའི་འུར་ཆེའི་སྐོར་ཐོག་མར་གླེང་བ།” 《གེ་སར་ཞིབ་འཇུག》 2012ལོའི་འདོན་ཐེངས་དང་པོ། ཤོག་ངོས109-119ན་གསལ།